เกี่ยวกับ LINAC

เครื่องเร่งอนุภาค LINAC เป็นเครื่องฉายรังสีที่ใช้กระแสไฟฟ้าในการผลิตรังสีเอกซเรย์พลังงานสูง โดยสามารถแบ่งระดับพลังงานของรังสีเอกซ์ได้เป็น 2 ระดับ คือ

1. พลังงาน 6 MV เหมาะสำหรับในส่วนของรอยโรคที่ลึกไม่เกิน 10 เซนติเมตร

2. พลังงาน 6 MV เหมาะสำหรับในส่วนของรอยโรคที่ลึกไม่เกิน 10 เซนติเมตร

 

     โดยที่เครื่องเร่งอนุภาค LINAC สามารถให้การรักษาได้ด้วยเทคนิคแบบมาตรฐาน (Conventional Therapy) และเทคนิคแบบความถูกต้องชัดเจนสูง 3D-CRT (Three Dimensions Conformal Radiation Therapy) หรือ IMRT (Intensity Modulated Radiation Therapy) ซึ่งสามารถรักษาได้ทุกส่วนของร่างกาย

 

กลุ่มผู้ป่วยที่รักษาด้วยเครื่องฉายรังสี LINAC

ข้อบ่งชี้กลุ่มผู้ป่วยที่รักษาด้วยเครื่องฉายรังสี LINAC

• กลุ่มโรคเนื้องอกในสมองส่วนต่าง ๆ

• กลุ่มโรคมะเร็งที่แพร่กระจายมาสู่สมองหรือกลับมาเป็นใหม่

• มะเร็งบริเวณศีรษะและลำคอ

• โรคมะเร็งของกระดูกสันหลัง ต่อมลูกหมาก และปอด

• เนื้องอกที่อยู่ในตำแหน่งใกล้กับอวัยวะที่ไวต่อรังสี ซึ่งจะเกิดอันตรายถ้าใช้เทคนิคการรักษาแบบเก่า

 

การปฏิบัติตัวก่อนฉายรังสี

• ระมัดระวังอย่าให้เส้นลบ ถ้าเส้นลบให้แจ้งเจ้าหน้าที่ทันทีที่มารับการฉายในวันถัดมา

• หลีกเลี่ยงการใช้ครีมหรือยาทาผิวหนังบริเวณที่ฉายรังสี

• การทำความสะอาดร่างกาย แนะนำให้อาบน้ำได้ปกติ แต่ต้องระวังไม่ขัดถูขี้ไคลหรือใช้สบู่ถูบริเวณที่ฉายรังสี

• ห้ามวางกระเป๋าน้ำร้อนหรือน้ำเย็นบริเวณที่ฉายรังสี

• ป้องกันการระคายเคืองต่อผิวหนังบริเวณที่ฉายรังสี โดยไม่ใส่เสื้อผ้าที่คับ หรือเนื้อผ้าหยาบกระด้าง หรือใช้เครื่องผูกรัด

• ห้ามใช้แป้งทาบริเวณที่ฉายรังสี เนื่องจากแป้งอาจมีโลหะหนักผสมอยู่ เมื่อฉายรังสีจะทำให้เกิดปฏิกิริยาต่อผิวหนังรุนแรง

• หลีกเลี่ยงการโกนขนหรือผมบริเวณที่ฉายรังสี เพราะอาจทำให้เกิดแผล

 

ผลข้างเคียงจากการฉายรังสี LINAC

• การเปลี่ยนแปลงของผิวหนังบริเวณที่ฉายรังสี เมื่อฉายได้ 1 – 2 สัปดาห์ ผิวหนังอาจมีลักษณะบวม แดง แห้ง เป็นขุย คัน และอาจลอกหรือตกสะเก็ดได้

• อาการอ่อนเพลียเป็นอาการปกติที่อาจพบได้ระหว่างการฉายรังสี ซึ่งอาจเกิดจากการรับประทานอาหารได้น้อยหรือเบื่ออาหาร

• ความต้านทานโรคต่ำ ซีด และเลือดออกง่าย ซึ่งเกิดจากการฉายรังสีที่เข้าไปกดการทำงานของไขกระดูก ซึ่งมักจะเกิดจากการฉายบริเวณที่มีการสร้างเม็ดเลือดมาก เช่น กระดูกอุ้งเชิงกราน กระดูกซี่โครงและหน้าอก เฝ้าระวังโดยการเจาะเลือดดู CBC

• การเกิดภาวะแทรกซ้อนเฉพาะที่ เช่น การเกิด Mucositis, Diarrhea

• อาการปากแห้ง กรณีฉายบริเวณศีรษะ ลำคอ และต่อมน้ำลาย

• อาการทางระบบทางเดินอาหาร กรณีฉายรังสีบริเวณช่องท้อง

• อาการทางสมอง กรณีมีการฉายบริเวณศีรษะ ซึ่งอาจเกิดสมองบวมได้

• อาการของอวัยวะสืบพันธ์ุ กรณีมีการฉายรังสีบริเวณอุ้งเชิงกราน เช่น ในเพศชายอาจเกิดการไม่แข็งตัวของอวัยวะเพศ ส่วนเพศหญิงอาจเกิดการตีบตันของช่องคลอด และการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน